مقدمه
خط خوش از جمله مواردی است که برای هر کس یک مزیت اساسی به حساب می‌آید. حتماً برای شما هم تا به حال پیش آمده است که لازم شود متن و یا نوشته‌ای را برای کسی به تحریر درآورید. در این لحظه اگه دارای خطی خوش و دست خطی خوانا نباشید، قطعاً با مشکلات فراوانی رو به رو خواهید شد. شاید بتوان گفت خیلی از موارد بد خطی، ریشه در کودکی و هنگام یادگیری حروف الفبا و نوشتن، دارد. اما در هر صورت هیچ وقت برای شروع آموزش خوشنویسی، دیر نخواهد بود.
آن چه در این نوشتار برآنیم، بررسی موارد و آموزش‌های لازم جهت شروع خوش نویسی خواهد بود. در نظر داشته باشید که آموزش خوشنویسی، شاید در ابتدای کار امری دشوار به نظر آید، اما رفته رفته با تمرین‌های مکرر و فراوان، قطعاً خطی خوش را برای شمابه ارمغان می‌آورد. پس اگر به دنبال آموزش خوش نویسی و کسب مهارت تحریری زیبا هستید، در ادامه با ما باشید.
مقدماتی در رابطه با آموزش خوشنویسی
در ابتدای امر لازم است بدانید که برای آموزش خوشنویسی، مقدمات و پیش نیازهایی لازم خواهد بود. برخی از افراد بر این باورند که اگر زیاد و به طور مداوم بنویسند، دست خطی خوب پیدا خواهند کرد. در صورتی که این باور کاملاً غلط بوده و واقعیت امر چیز دیگری خواهد بود. یکی از مقدماتی که برای شروع آموزش‌های مربوط به خوشنویسی لازم است، نوشتن با رعایت اصول و قواعد است؛ نه صرفاً زیاد نوشتن.
انتخاب دست خط‌هایی استاندارد و صحیح به عنوان دست خط الگو و تمرین از روی آن می‌تواند یک راه مؤثر در پیشرفت در زمینه خوش نویسی باشد. بهتر است در مراحل اولیه و مقدماتی، آموزش خوشنویسی را با وسیله‌ای شروع کنید که با آن راحت‌تر می‌توانید نوشتن خود را بهبود بخشید. برخی خوش نویسی را با خودکار شروع می‌کنند و برخی با قلم. البته هستند در این میان کسانی که به طور کلی متقاضی خوش نویسی با تمامی ابزار آلات نوشتن هستند که شاید مسیر برای این افراد کمی دشوارتر اما در هر صورت شدنی خواهد بود.
در آموزش خوشنویسی، چه تمریناتی به فراگیران داده می‌شود؟
کسب مهارت خوشنویسی، از جمله فعالیت‌هایی است که با تمرین فراوان، میسر خواهد شد. البته تمرین کردن و سعی و خطا شاید لازمه‌‌ی کسب هر مهارتی باشد، اما این امر در رابطه با آموزش خوشنویسی، خیلی بیش‌تر صدق می‌کند. شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما یکی از معمول‌ترین تمریناتی که برای خوشنویسی به هنرجویان ارائه می‌شود، گرم کردن عضلات شانه و دست‌ها است.
در حقیقت می‌توان گفت خط خوش توسط انگشتان دست‌ها نوشته نمی‌شود، بلکه توسط حرکات بازوها و شانه انجام می‌شود. پس مانند هر فعالیت بدنی دیگر ابتدا باید آن‌ها را حتماً گرم و آماده کنید. ضمن این که یادتان باشد اگر قرار باشد نوشتن شما توسط فشار زیاد بر روی انگشت هایتان انجام شود، زود خسته شده و از کیفیت کار شما قطعاً کاسته خواهد شد.
از جمله تمرینات دیگری که برای آموزش خوشنویسی به فرد ارائه می‌شود، نحوه نگهداری قلم در دست است. اگر چپ دست هستید باید حتماً از ابزار آلاتی استفاده کنید که مناسب چپ دستان باشد. قلم را باید به گونه‌ای در دست بگیرید که قلم روی انگشت وسطی بوده و شما آن را با انگشتان سبابه و شست کنترل کنید. نکته‌‌ی دیگر این که، چگونگی قرار دادن کاغذ از نظر زاویه‌ای که باید در مقابل شما داشته باشد نیز دارای اهمیت بالایی است. طبق استاندارهای موجود، زاویه 35 درجه بهترین زاویه کاغذ با بدن شما خواهد بود که باعث می‌شود بدن در حالت تعادلی قرار گرفته و راحت‌تر خط خوش میسر شود.
یکی دیگر از تمرینات مربوط به آموزش خوشنویسی، نوشتن کلمات در ابتدای کار با سایز بزرگ است. اگر از همان ابتدا بخواهید ریز بنویسید، قطعاً در اواسط کار و برای یادگیری خیلی از تکنیک‌ها با مشکل رو به رو خواهید شد. هر چند که شاید بتوان به طور کلی گفت درشت نویسی یکی از فاکتورهای خوشنویسی نیز هست.
پس از همان ابتدای آموزش خوشنویسی خود را به نوشتن حروف و کلمات با سایز بزرگ عادت دهید. هر لحظه که درحال نوشتن و تمرین کردن هستید، نمونه الگویی که پیش‌تر با شما از آن صحبت کردیم را در ذهن خود مجسم کرده و سعی کنید موارد مربوط به آن را رعایت نمایید.
آشنایی با انواع قلم خوشنویسی
برای آموزش خوشنویسی، انواع قلم‌ها و ابزارآلات وجود دارد. این که شما خوشنویسی را با کدام ابزار تمرین کرده و بیاموزید، به سلیقه شخصی شما بستگی خواهد داشت. در ادامه از انواع قلم که در آموزش خوشنویسی مورد استفاده قرار می‌گیرند با شما صحبت خواهیم کرد.
- قلم نی
این قلم که عموماً برای آموزش خوشنویسی از آن استفاده می‌شود، از یک نی مخصوص ساخته می‌شود. نوک قلم را در جوهر فرو کرده و تمرین خوشنویسی با آن انجام خواهد شد.
- خودکار نمدی
یکی دیگر از انواع قلم مورد استفاده در خوشنویسی، خودکار نمدی است. از خودکار نمدی برای نوشتن بر روی کاغذ، فلز، شیشه، پلاستیک و بسیار چیزهای دیگر استفاده می‌شود. در این ابزار، نوک قلم بسیار انعطاف پذیر است. شما به وسیله‌‌ی خودکار نمدی، کلمات و حروف را پهن‌تر خواهید نوشت. مرکب در این خودکارها، بسیار پررنگ و با انواع رنگ‌ها است. سرعت خشک شدن آن نیز بر روی سطوح بالا است.
- قلم فرانسه
دسته در این نوع قلم چوبی بوده و سر قلم نیز از جنس فلز است. استفاده از این نوع قلم بیش‌تر در زمان‌های گذشته مرسوم بوده و شاید در دوران‌های جدید دیگر خیلی کاربرد نداشته باشد.
- خودکار ساچمه ای
خودکار ساچمه‌ای نمونه‌ای دیگر از ابزارآلات مربوط به آموزش خوشنویسی است. اخیراً از این نوع قلم خیلی بیش‌تر نسبت به خودنویس استفاده می‌شود. شاید بتوان گفت یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های این قلم نسبت به خودنویس عدم نیاز به پر کردن مکرر مخزن مرکب است. ساچمه‌ای بسیار ریز در سر این خودکار وجود دارد که در زیر مجرایی متصل به مخزن مرکب، در حفره‌ای قرار گرفته است. کمتر از نیمی از این ساچمه، بیرون از حفره است. مرکب باعث تر شدن ساچمه شده و همینطور که قلم بر روی کاغذ حرکت می‌کند، مرکب بر روی کاغذ منتقل می‌شود.
اگر بخواهیم از جنس ساچمه سخن به میان آوریم باید بگوییم از تنگستن کربید ساخته شده است. در بعضی از خودکارها، با تمام شدن مرکب، مخزن آن را تعویض خواهند کرد.
آموزش خوشنویسی با خودکار
همانطور که پیش‌تر هم ذکر کردیم، خوشنویسی با خودکار بسیار کاربردی‌تر از خوشنویسی با قلم خواهد بود. رایج‌ترین خطی که در آموزش خوشنویسی با خودکار مورد استفاده قرار می‌گیرد، خط نستعلیق و همچنین شکسته نستعلیق است. بهترین نمونه خودکاری که می‌توان خوشنویسی را با آن انجام داد، خودکار بیک با سر 1.6 میلی متر است. برای شروع آموزش خوشنویسی با خودکار، کافیست کاغذ از هر جنسی را بر روی یک زیر دستی نرم گذاشته و تمرین را با خودکار ذکر شده بر اساس قوانین و استاندارهای موجود شروع کنید.
برای مثال قواعدی که در زیر ذکر می‌کنیم در رابطه با تمرین خوشنویسی با خودکار برای خط نستعلیق، باید حتماً رعایت شود:
- برخی از حروف الفبا مانند الف، د، ر و همچنین حرف و تنها به انتهای کلمات خواهند چسبید.
- برای نوشتن برخی از حروف، اشکال مختلفی در نظر گرفت می‌شود که باعث زیباتر نوشته شدن آن‌ها خواهد شد.
- حرف «ر» را می‌توان تنها حرفی از الفبا در نظر گرفت که در آن، موقعیت نسبت به خط زمینه، به اتصال آن به دیگر حروف، بستگی خواهد داشت.
البته لازم است بدانید که قواعد مربوط به آموزش خوشنویسی با خودکار و تمرین‌های مربوط به آن به اصولی که در بالا ذکر کردیم خلاصه نشده و انواع قوانین و استانداردها در این زمینه وجود دارند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در این زمینه می‌توانید به آموزش خوشنویسی خودکار مراجعه کنید.
آموزش خوشنویسی با قلم
پیش‌تر هم ذکر کردیم که آموزش خوشنویسی با قلم قدمت بیش تری از خوشنویسی با خودکار داشته است اما رواج آن در دنیای امروز شاید کمتر از خودکار باشد. دلیل آن هم ذکر کردیم که دشواری استفاده از مرکب خواهد بود. بهترین نوع قلم نی که برای تمرین خوشنویسی بهتر است از آن استفاده کنید، قلم نی مربوط به شهر دزفول و منطقه خوزستان است. یادتان باشد که رنگ قلم هر چه سرخ‌تر و یا قهوه‌ای تیره باشد، مرغوبیت آن نیز بهتر است. یک قلم خوب از نظر ظاهری، گرد و استوانه‌ای و بدون هیچ گونه پیچ و تابی در راستای خود است. از جمله اصولی که در تمرین و آموزش خوشنویسی با قلم نی باید بدانید، چگونگی در دست گرفتن قلم، نحوه تشخیص قلم مرغوب و همچنین نحوه تراشیدن قلم است.
جمع بندی و نتیجه گیری
آن چه در این جا بدان پرداختیم ارائه اطلاعاتی در رابطه با آموزش خوشنویسی بود. از انواع ابزار آلات و قلم‌هایی که برای تمرین خوشنویسی استفاده می‌شود نام برده و قواعد مربوط به آن‌ها را بررسی کردیم. در انتها نیز آموزش خوشنویسی با خودکار و همچنین آموزش با قلم نی را با یکدیگر مقایسه کردیم. امید است که اطلاعات بالا برای شما مفید واقع شده باشد.
